تحلیل محتوا کتاب «بازگشت»
مجتبی بیات (دانشجوی دکتری سیاستگذاری فرهنگی دانشگاه خوارزمی)
دکتر علی‌رضا قبادی (عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی)
این پژوهش با هدف شناخت ریشه‌های سیاستگذاری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته است. بدین منظور با رویکردی تاریخی، ضمن استفاده از روش تحلیل محتوا کیفی و تکنیک «کد گذاری ارزشی» کتاب «بازگشت» شریعتی را مورد بررسی قرار داده است. در بررسی کتاب «بازگشت» ده سرخط سیاستگذاری فرهنگی شناسایی شده است. بر اساس نتایج این پژوهش تنها سه مضون از ده سرخط سیاست فرهنگی مطلوب شریعتی در تطابق با اهداف فعالیت‌های فرهنگی جمهوری اسلامی قرار دارد. در جمع‌نهایی پژوهش ضمن تاکید بر غیر بنیادگرا بودن اندیشه بازگشت شریعتی، ایده ناهمزمانی این اندیشه و همچنین ناهمزمانی اهداف فرهنگی رسمی در شرایط کنونی جامعه ایران که دچار تغییرات فرهنگی شده است مطرح شده است. این پژوهش در نهایت با آوردن نشانه‌ای از شکست سیاستگذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی در جمهوری اسلامی، راه حل فائق آمدن بر وضعیت شکست و ناهمزمانی‌های سیاستگذاری فرهنگی را وقوع «ترمیدور فرهنگی» با هدف برقراری تعادل و توازن بین اهداف فرهنگی انقلاب اسلامی که در آراء ایدئولوگ‌های آن متبلور است و نیازهای امروز جامعه دانسته است.
واژگان کلیدی: فرهنگ ـ سیاستگذاری فرهنگی – بازگشت - شریعتی
* آنچه در این بخش درج می‌شود چکیده مقالات دریافتی سمپوزیوم چهلمین یادمان شریعتی است. مقالات در مسیر داوری توسط هیئت علمی سمپوزیوم است و گزیده‌ای از آن‌ها در کتاب مجموعه مقالات سمپوزیوم منتشر خواهد شد.