کانال تلگرام مرحله جدید روشنفکری دینی در سمپوزیوم علمی «اکنون، ما و شریعتی» : نوشریعتی
روزنامه آسمان آبی در شماره 118 خود مورخ 2 آذر 1396 اقدام به بازتاب سخنرانی‌های روز آغازین سمپوزیوم اکنون ما و شریعتی در چهار صفحه متوالی از روزنامه کرده است. در این گزارش، متن سخنرانی افتتاحیه سوسن شریعتی و عباس منوچهری به همراه گزارش‌هایی از سخنرانی آقایان مجتبی مهدوی، فرید خاتمی، محمدجواد غلامرضا کاشی، هادی خانیکی بازتاب یافته است. در مقدمه‌ی این پرونده آمده است: به مناسبت چهلمین یادمان دکتر علی شریعتی، نخستین روز از سمپوزیوم دو روزه «اکنون، ما و شریعتی» روز گذشته به همت بنیاد فرهنگی دکتر علی شریعتی و انجمن اسلامی دانشجویان پیشروی دانشگاه تربیت مدرس در این دانشگاه و در قالب چهار پنل و یک میزگرد برگزار شد. در این شماره، چکیده‌ای از سخنرانی محمدجواد غلامرضاکاشی، هادی خانیکی، عباس منوچهری و سوسن شریعتی در نخستین روز از این سمپوزیوم را می‌خوانید، اما در ادامه این همایش، امروز، پنجشنبه، اساتید دیگری از جمله محمدامین قانعی‌راد، یوسف اباذری، مقصود فراستخواه، حسین راغفر، هاشم آقاجری و همچنین سوسن، سارا و احسان شریعتی نیز در تالار حضور و سخنرانی خواهند داشت.
سوسن شریعتی، سخن خود را با ذکر این نکته که گفت‌وگوی جامعه با شریعتی سال‌هاست تداوم دارد، آغاز کرد و گفت: «این گفت‌وگو از سال‌های میانی دهه 40 آغاز شد و تا امروز گرچه دستخوش قبض و بسط شده، ولی قطع نشده است و برای ادعای این تداوم، می‌توان به چاپ و تکثیر رسمی و غیررسمی آثار شریعتی تا نقد و بررسی‌های ممتد آرای او، حضور مدام او بر سر در روزنامه‌ها، بازگشت مدام منتقدان به شریعتی، آمار بالای پایان‌نامه‌ها و آثاری که حول‌وحوش اندیشه‌های او منتشر شده، ترجمه‌هایی که از تمام آثار او به زبان‌های مختلف صورت گرفته، کالایی‌شدن شریعتی و تبدیل‌شدنش به طنز و موضع پر قبض و بسط قدرت‌های مختلف در برابر شریعتی، همه و همه اشاره کرد.» 
مجتبی مهدوی در پاسخ به این پرسش که آیا آموزه‌های شریعتی به یاری دوستان آزادی و آزادیخواهان خواهد آمد؟ گفت: «شریعتی متهم است که «اسلامیست» است و مشهورترین نقدی که به او شده نقد لیبرال‌دموکراسی است. شریعتی می‌گفت دموکراسی با تحمیق و تطمیع مردم کاری می‌کند که آدمیان به دشمنان خودشان رأی بدهند. شریعتی جوان نظریه امت و امامت را به‌عنوان جایگزینی برای لیبرال‌دموکراسی مطرح کرد، اما وقتی سرنوشت دموکراسی‌های کشورهای جنوب را مشاهده کرد که در آن رهبران برخلاف اینکه قرار بود در دوره‌ای انتقالی کار کنند، مادام‌العمر شدند در نظریه‌اش تجدیدنظر کرد. شریعتی بالغ اولین کسی بود که به نقد خود پرداخت و درنتیجه نظریه دموکراسی متعهد نظر نهایی او نبود.
هادی خانیکی ـ 
فرید خاتمی با مروری بر اندیشه چند فیلسوف در طول تاریخ، پس از توضیحاتی درباره انواع الگوهای دیالکتیکی در ادامه صحبت‌هایش با بیان اینکه الگوی دیالکتیکی هگلی را می‌توان در بازتفسیر شریعتی از الگوی زن مسلمان روشنفکر دید، گفت: «الگوی روشنفکر اسلام‌شناس شریعتی نیز از همین منطق دیالکتیک هگلی پیروی می‌کند. بازتفسیری که شریعتی از مفهوم وحدت مسلمانان ارائه می‌دهد نیز از همین الگو تبعیت می‌کند.» این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به الگوی این ناهمانی نیچه‌ای، نگاه شریعتی به وصایت، امامت، ولایت، عصمت، اجتهاد و مواردی دیگر را آثاری از تبعیت از این الگو دانست و افزود: «برای مثال نگاه شریعتی به امامت نه به معنای اعتقاد به ۱۲ فرد معصوم مقدس ماورایی است، بلکه به معنای رهبری پاک انقلابی برای هدایت مردم است. الگوی دیگری که در این‌جا مورد توجه قرار می‌گیرد الگوی کی‌یرکگاردی است. این الگو در پیوند با الگوی نیچه‌ای به عنصر کنش و مبارزه تبدیل می‌شود.»
عباس منوچهری ـ درباره زلزله اخیر در بخشی از کشور عزیزمان و گرفتاری‌های مردم خطه غرب کشور، بسیار شنیده‌‌ایم و در جریان جزئیات آن هم تا حد خوبی هستیم. یک وجه این اتفاق، ضایعات و مصیبت‌هایی است که ایجاد شده، اما یک وجه دیگر آن، همت، اخلاق و هنر به‌معنای فضیلت ایرانی را نشان داده که حتی دنیا را به تحسین و تعجب واداشته است؛ مشارکت و تلاش برای هر چه که آلام مردم مصیبت‌‌دیده را کاهش بدهد. 
در بخشی از پنل اول نشست «اکنون، ما و شریعتی»، غلامرضا کاشی گفت: «وقتی که افراد در زندگی روزمره احساس می‌کنند جامعه، تاریخ، فرهنگ، نظام همبسته اخلاقی و نظام اعتماد عمومی استواری وجود دارد، در زندگی شخصی نیز احساس استواری، امکان‌پذیری زندگی اخلاقی و وحدت شخصیت می‌کنند؛ بنابراین زنده بودن و حیات داشتن جامعه در مخیله افراد، در نظم‌های گفتاری پشتوانه‌ای است برای استواری فردی و امکان‌پذیر بودن یک زندگی اخلاقی و خلاق.»کاشی با بیان اینکه حفظ این دوگانه در دنیای جدید کار آسانی نیست، ادامه داد: «به این معنا که شما بتوانید هم فردیت و حریم شخصی خود را حفظ کنید و هم مخیلهتان مملو باشد از جامعه، تاریخ و مواریث فرهنگی و اجتماعی. جامعه، در واقع، گام به گام در بستر تجربه‌های تاریخی خود می‌آموزد که میان این دو سازگاری برقرار کند ....jpg)
آخرین پنل از سمپوزیوم «اکنون، ما و شریعتی» با عنوان بنیادگرایی، اسلامیسم و پسااسلامیسم و با مدیریت آیدین ابراهیمی برگزار شد. در این پنل دکتر سارا شریعتی طی بحثی با عنوان «الگوی اجتماعی اصلاح دینی، بدیل بنیادگرایی دینی» بر این امر تاکید کرد که غفلت اصلاح‌گران دینی نسبت به امر اجتماعی زمینه را برای تملک جامعه توسط بنیادگرایان فراهم می‌کند و از این حیث پس از دوران شریعتی دچار نوعی غفلت شده‌ایم. دکتر هاشم آقاجری نیز با اشاره به ناکارامدی دولت‌های بنیادگرایانه و همچنین شکست گفتمان پسااسلامیستی برای رفع بن‌بست دولت‌های بنیادگرایانه، تنها بدیل ممکن را گفتمان نوشریعتی خواند که هم پاسخی به بحران هویت و معنا و کرامت می‌دهد و هم پاسخی به مسائل اجتماعی فقر و نابرابری و چالش بنیادگرایی بازار..jpg)
پنل هفتم سمپوزیوم «اکنون، ما و شریعتی» با موضوع «امر اجتماعی» با مدیریت دکتر حسین راغفر برگزار شد. در این پنل آیدین ابراهیمی بحثی با عنوان «شریعتی به مثابه یک فرم اجتماعی» ارائه کرده و تاکید کرد که انقلاب شریعتی در واقع پیدا کردن فرمی از هستی اجتماعی ایرانیان بود که شالوده‌ی طرحی را ریخت که رویدادهای نظری و عملی تاثیرگذاری را در جامعه‌ی ایران رقم زد. دکتر محمدامین قانعی‌راد نیز سخنرانی خود را با عنوان «انقلاب، تحول جامعه و انحلال امر اجتماعی» ارائه کرد..jpg)
ششمین پنل سمپوزیوم «اکنون، ما و شریعتی» با عنوان «بازسازی سوسیالیسم و نقد نئولیبرالیسم» با مدیریت سارا شریعتی برگزار شد. دکتر حسین راغفر بحث شریعتی و پاسخ به آینده را طرح کرد و طی آن به شرح وضعیت حاکم بر اقتصاد جهانی در دوران کنونی پرداخت. دکتر یوسف اباذری در بحثی با عنوان «شریعتی و عبور از نئولیبرالیسم» به خطرات ناشی از بنیادگرایی بازار در بروز فاشیسم و جدایی‌طلبی قومی پرداخت و با تاکید بر اینکه تمرکز شریعتی بر شیعه، شیعه‌ی آزادیخواه و عدالت‌طلب جهانی است، این رویکرد شریعتی را مغایر با رویکرد کسانی چون کربن، فردید و نصر تلقی کرد. در نهایت آرمان ذاکری در بحثی با عنوان « سوسیالیسم اخلاقی شریعتی به مثابه پروژه اجتماعی» به تنش مداوم میان دو تیپ فایده‌گرا و انسان‌گرا در طول تاریخ اشاره کرد که در اندیشه‌ی شریعتی صورت‌بندی شده و در عصر ما نیز همچنان واجد کاربرد است..jpg)
پنل پنجم سمپوزیوم «اکنون، ما و شریعتی» برگزار شد. این پنل با عنوان «تحول دوران» و با مدیریت حسین مصباحیان و با حضور و سخنرانی علی قاسمی، مقصود فراستخواه و سوسن شریعتی اجرا شد. عنوان بحث آقای قاسمی شریعتی و چالش‌های عصری بود. دکتر مقصود فراستخواه با طرح سوالی با عنوان «آیا از شریعتی به سادگی گذشتیم» به تاملی پیرامون شریعتی و تمایزهای او پرداخت و در نهایت سوسن شریعتی نیز با بررسی درک‌های گوناگون تاریخی و فلسفی از مفوم دوران، بر این مسئله تاکید کرد که دوران به مفهومی که شریعتی مراد می‌کند هنوز عوض نشده است و به همین جهت پروژه‌ی شریعتی همچنان پایدار و اثرگذار است.
سمپوزیوم علمی "اکنون ما و شریعتی" صبح امروز (چهارشنبه اول آذرماه) با سخنرانی سوسن شریعتی و برگزاری چهار پنل تخصصی و یک میزگرد آغاز به کار کرد. به گزارش خبرنگار ایلنا، سوسن شریعتی در سمپوزیوم علمی "اکنون ما و شریعتی" و در سخنرانی افتتاحیه این سمپوزیوم ضمن تشکر از نمایندگان و دست‌اندرکاران بنیان شریعتی و انجمن اسلامی دانشگاه تربیت مدرس گفت: به یمن حضور شما اندیشه شریعتی در این چهل سال جاری بوده است. چراکه همانطور که خودش می‌گفت نویسنده را جز خواننده هیچ قدرتی ساکت نمی‌کند. این همایش قرار بود چند ماه پیش به مناسبت چهلمین سالگرد او برگزار شود که شرایط آن فراهم نشد و امروز در هشتادمین سالروز تولدش این همایش را برگزار می‌کنیم..jpg)
در بخش دوم از روز نخست سمپوزیوم «اکنون، ما و شریعتی» دو پنل و یک میزگرد پایانی برگزار شد. پنل سوم با عنوان عرفان رهایی‌بخش با حضور آقایان حبیب الله پیمان، امیر رضایی و عباس منوچهری و با مدیریت علی قاسمی برگزار شد. پنل چهارم با عنوان اصلاح دینی نیز با حضور آقایان حسن محدثی، علی‌اکبر احمدی و کمال رضوی با مدیریت امیر رضایی برگزار شد. میزگرد اختتامیه روز اول نیز با حضور آقایان بیژن عبدالکریمی، احسان شریعتی و رضا داوری اردکانی برگزار شد. در این مراسم با حضور دکتر علیرضا رجایی در سالن حضار به تشویق و استقبال پرشور از ایشان پرداختند. همچنین شخصیت‌هایی نظیر اعظم طالقانی، کیوان صمیمی، احمد زیدآبادی و پرویز خرسند نیز در سمپوزیوم حضور یافتند. در ادامه گزارش تصویری این بخش از سمپوزیوم را مشاهده می‌کنیم.
پنل چهارم سمپوزیوم «اکنون، ما و شریعتی» با عنوان اصلاحِ دینی و با مدیریت امیر رضایی برگزار شد. در این پنل دکتر حسن محدثی بحثی با عنوان «شریعتی و اسلام فراروحانی؛ ریشهها و غایات مواجهه انتقادی شریعتی با روحانیت» ارائه کرد. دکتر علی‌اکبر احمدی نیز بحثی با عنوان «آشتی خدا و انسان در اندیشه شریعتی» مطرح کرد و در نهایت کمال رضوی نیز بحثی با عنوان «شریعتی و انحصارزدایی از گروه منزلتی روحانیت؛ ابعاد نظری و عملی تحلیل جامعه‌شناختی شریعتی از روحانیت در تشیع» طرح کرد.
بخش پایانی روز نخست سمپوزیوم «اکنون، ما و شریعتی» به میزگرد تفکر آینده با مدیریت دکتر عباس منوچهری و با حضور دکتر رضا داوری اردکانی، دکتر احسان شریعتی و دکتر بیژن عبدالکریمی اختصاص داشت. در این میزگرد هر یک از سخنرانان به بحث پیرامون نسبت تفکر شریعتی و آینده پرداختند. عبدالکریمی از تن ندادن شریعتی به هیچ‌یک از سیستم‌های تئولوژیک یا تفکر سکولار سخن گفت و بر گشودگی شریعتی نسبت به تمام سنت‌های فکری تاکید ورزید. احسان شریعتی پس از طرح بحثی در مورد مفهوم تفکر و آینده، به تبیین مفهوم نوشریعتی با عطف نظر به این دو مفهوم پرداخت. در نهایت رضا داوری اردکانی نیز به مسئله‌ی توسعه‌نیافتگی به مثابه توقف تجدد و غیاب خرد اشاره کرد و در پایان خاطراتی از همکاری با شریعتی مطرح کرد. گزیده مباحث این میزگرد در ادامه می‌آید:
دوم آذرماه سالروز تولد علی شریعتی است، روشنفكر ایرانی كه ٤ دهه از مرگ او می‌گذرد، اما كماكان نه فقط در فضای اندیشه‌ای ایران بلكه در عرصه عمومی جامعه حضور جدی دارد و گاه حتی نامش نیز حساسیت بر‌انگیز است، نمونه‌اش ماجرای برگزاری نشستی است كه قرار بود در نیمه تیرماه سال جاری به مناسبت ٤٠ سال گذر از مرگش برگزار شود اما به دلایلی كه مثل همیشه هیچگاه معلوم نشد، برگزار نشد و فقط اعلام شد علت «عدم رعایت آیین نامه و مسائل اداری است.» این در حالی است كه برای آن همایش برنامه‌ریزی‌های گسترده صورت گرفته بود و از یك سال پیش جلسات متعددی درباره چند و چون آن برگزار می‌شد. حالا خوشبختانه بنا شده این همایش دو روزه امروز و فردا در دانشگاه تربیت مدرس برگزار شود. به همین مناسبت نزد عباس منوچهری، استاد علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس رفتیم و از او درباره ضرورت برگزاری آن پرسیدیم. سیاستنامه در روزهای آتی گزارش این همایش را كه با حضور شمار كثیری از استادان علوم انسانی و علوم اجتماعی داخلی و خارجی برگزار خواهد شد، ارایه خواهد كرد:
سومین پنل سمپوزیوم «اکنون، ما و شریعتی» با عنوان «عرفانِ رهایی‌بخش» با مدیریت علی قاسمی و با حضور آقایان حبیب‌الله پیمان، امیر رضایی و عباس منوچهری برگزار شد. در این پنل دکتر حبیب الله پیمان ضمن برشمردن اصول اساسی و عناصر الهیات رهایی بخش امریکای لاتین، استدلال کرد که میراث اندیشه شریعتی در چارچوب اندیشه الهیات رهایی بخش میگنجد. دکتر پیمان میراث اندیشه شریعتی را دارای پایه های اصلی برای بازسازی الهیات رهایی بخش سازگار با دوران کنونی می داند که باید با رجوع به اندیشه های نخشب، اقبال و تامل فلسفی عمیق تر بازسازی شود. در ادامه گزیده سخنان و تصاویر این پنل ارائه می‌شود.
عرفان اکبرآبادی، بیر انجمن اسلامی دانشجویان پیشرو دانشگاه تربیت مدرس به عنوان میزبان سمپوزیوم «اکنون، ما و شریعتی» در بخش افتتاحیه سمپوزیوم به طرح بحثی پرداخت که متن کامل این بحث در ادامه می‌آید: شریعتی برای جنبش دانشجویی همواره بیش از یک فرد، و بیش از یک متفکر، یک نماد بوده است. نه تنها سخنانش، که صدایش و عکسش همواره دست آویز دانشجویان آرمان خواه، برای یادآوری و اعلام آرمان های دور از دست بوده است.اگرچه در صداقت جریان دانشجویی تردیدی نیست.، اما جنبش دانشجویی به مقتضای ماهیت اعتراضی اش، هیچ گاه سر آن نداشته اینکه به بحث و دقت علمی، در نوشته ها و گفته های نمادهایی بپردازد. چه در گرماگرم انقلاب ۵۷ و چه پس از آن. شریعتی نیز، به مثابه برجسته ترین نماد، هرگز از این قاعده مستثنی نبوده است.
پنل دوم سمپوزیوم «اکنون، ما و شریعتی» با عنوان «آزادی و دموکراسی‌خواهی» با مدیریت دکتر سوسن شریعتی و با حضور آقایان دکتر فرید خاتمی، هادی خانیکی و مجتبی مهدوی برگزار شد. دکتر سوسن شریعتی در ابتدای این پنل با اشاره به مفهوم آزادی در کار شریعتی گفت: آزادی از مفاهیمی است که در سه دسته از آثار شریعتی (اجتماعیات، اسلامیات و کویریات) وجود دارد. شریعتی در وجه فلسفی انسان به معنای شدن را ملازم با آزادی از چهار زندان می‌داند. در حوزه اجتماعی شریعتی برای آزادی دو ابتلا قائل است که اغلب سوژه بدفهمی قرار گرفته است. ابتلای اول، ابتلای عدالت است؛ در غیبت عدالت آزادی چه معنایی دارد؟ ابتلای دوم، غیبت آگاهی است. در جامعه‌ای که آگاهی وجود ندارد، آزادی چه معنایی دارد؟ ای بسا در چنین جامعه‌ای آزادی ابزار توتالیتاریسم شود.
سمپوزیوم چهلمین یادمان هجرت و شهادت علی شریعتی با عنوان «اکنون، ما و شریعتی» از ساعتی پیش در تالار مطهری دانشگاه تربیت مدرس آغاز شد. پس از قرائت آیاتی از قرآن و پخش سرود ملی، ابوطالب آدینه‌وند به عنوان مجری مراسم به حاضران خوشامد گفت و سمپوزیوم را آغاز کرد. عرفان اکبرآبادی، دبیر انجمن اسلامی دانشجویان پیشرو نیز به عنوان نماینده‌ی میزبانان سمپوزیوم، ضمن خوشامد به حضار از حضور شریعتی در جنبش دانشجویی سخن گفت. در ادامه دکتر عباس منوچهری به عنوان دبیر کمیته‌ی علمی سمپوزیوم، پس از تسلیت به هموطنان به سبب زلزله منطقه‌ی غرب کشور و ارج نهادن ایثار مردم برای کمک به آسیب‌دیدگاه این حادثه، گزارشی از فعالیت‌های کمیته علمی برای فراهم آوردن مقدمات سمپوزیوم از سال گذشته تاکنون ارائه کردند.
کمیته‌ی برگزاری سمپوزیوم علمی «اکنون، ما و شریعتی» (نوشریعتی: شرایطِ امکان یک پارادایم) برنامه‌ی این سمپوزیم رو اعلام کرد. مطابق این اعلام، سمپوزیوم در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه مورخ یکم و دوم آذر 1396 در دانشگاه تربیت مدرس برگزار خواهد شد. سمپوزیوم در هر روز از ساعت 8:30 صبح آغاز شده و تا حوالی ساعت 18 ادامه خواهد یافت. این سمپوزیوم مشتمل بر هشت پنل، سخنرانی افتتاحیه در ابتدای روز نخست و دو میزگرد در پایان هر روز است. سخنران افتتاحیه دکتر سوسن شریعتی خواهد بود. در پایان روز نخست، میزگردی با عنوان «تفکر آینده»، با مدیریت دکتر منوچهری و با حضور احسان شریعتی، رضا داوری اردکانی و بیژن عبدالکریمی برگزار خواهد شد. میزگرد اختتامیه نیز با عنوان «نوشریعتی: شرایط امکان یک پارادایمِ بدیل» و با مدیریت دکتر محمدجواد غلامرضا کاشی خواهد بود که در آن آقایان هاشم آقاجری، مجتبی مهدوی، حسین مصباحیان و احسان شریعتی حضور خواهند داشت. عناوین پنل‌های هشت گانه سمپوزیوم نیز بدین شرح خواهد بود:
سمپوزیوم «اكنون، ما و شريعتی» که قرار بود در تاریخ ۱۵ و ۱۶ تیرماه برگزار شود، همزمان با زادروز معلم شریعتی، در روزهای نخست آذرماه برگزار خواهد شد. بر اساس تصمیم برگزاری کمیته‌ی برگزاری این سمپوزیم و پس از لغو سمپوزیوم در ساعت آخر منتهی به برگزاری در میانه‌ی تیرماه، تاریخ برگزاری به روزهای آغازین آذرماه منتقل شده است. این سمپوزیوم به مناسبت چهلمین سالگرد هجرت دکتر علی شریعتی و با مشارکت طیف وسیعی از شریعتی‌پژوهان برگزار می‌شود. 
در چهلمین سال درگذشت علی شریعتی، دایره آموزش منطقه تهران حزب اتحاد ملت ایران اسلامی، سلسله‌نشست‌هایی را با عنوان «شریعتی؛ انقلاب، اصلاح» تدارک دیده است. موضوع این نشست «بازگشت به شریعتی؛ بررسی جامعه‌شناختی پدیده آرمان‌خواهی در جامعه آرمان‌زدایی‌شده» است.«هر کسی توتمی دارد! که با آن عشق می‌ورزد، دوست می‌دارد، می‌پرستد، می‌نالد، دعا می‌کند، می‌گرید، اشک می‌ریزد، انتظار می‌کشد، صبر می‌کند، اخلاص می‌ورزد، ارزش می‌نهد، درد می‌کشد، رنج می‌برد، ایثار می‌کند، می‌گدازد.» توتم شریعتی چه بود؟ شریعتی به چه ارزش‌هایی عشق می‌ورزید؟ معلم-روشنفکری که دامنه تأثیر اندیشه‌ورزی او از مرزهای ایران فراتر رفته و سخنانش در عصر حاضر همچنان مورد بحث و نقد است. نقدها و انتقاداتی که گاه به عداوت، طعن و تمسخر و گاه به سیری فکر جریان‌های افراط‌گرایی منتهی شده است، اما این نقدها هیچگاه نتوانسته از اهمیت اندیشه و تفکر شریعتی در جامعه بکاهد.
در هوای گرم و دم‌کرده‌ی تابستان داغ‌شده‌ی پاریس، چهلمین سالگرد درگذشت دکتر علی شریعتی با حضور شماری از علاقمندان و نیز با تمرکز بر مفهوم عدالت اجتماعی گرامی داشته شد. مراسمی که سخنران افتتاحیه آن، دوست و همراه قدیمی شریعتی بود: مهدی ممکن. محمدجواد اکبرین، تقی رحمانی و مرتضی کاظمیان، دیگر سخنرانان برنامه بودند. مهدی ممکن در همان سالی متولد شده که علی شریعتی: ۱۳۱۲؛ هر دو در فعالیت اجتماعی خود را در نوجوانی در مشهد و در کانون نشر حقایق اسلامی و زیر سایه آموزه‌های استاد محمدتقی شریعتی پی گرفتند. رشته تحصیلی متفاوت، میان آنها فاصله انداخت. شریعتی جامعه‌شناسی خواند و ممکن داروسازی. شریعتی، آن‌که «معلم انقلاب» خوانده شد، نماند و پیروزی انقلاب و تغییر نظام سیاسی را ندید؛ اما ممکن در دولت موقت مهندس بازرگان، معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد شد.